Các chỉ số cần quan tâm khi đầu tư chứng khoan (1)

ROE (Return on Equity) được tính bằng công thức: ROE=Net Income / Shareholders' Equity
ROE thường được dùng để so sánh khi nhà đầu tư (Investors) bỏ ra $1USD thì họ sẽ nhận lại được bao nhiêu. Thường thì ta dựa trên chỉ số này để đánh giá xem doanh nghiệp ấy có đáng để đầu tư không.
Ví dụ: ROE của doanh nghiệp A là 15% thì nếu bạn là nhà đầu tư, bạn đầu tư 1 USD thì bạn sẽ kiếm được 15% của 1 USD đó (15 cents)
Tuy nhiên, khi tham khảo ROE của 1 DN, mình cấn chú ý đến cả ROE trung bình của cả 1 ngành (Industry) ấy....Nếu ROE trung bình của ngành là 20% thì....bạn đã đầu tư kém hiệu quả.
ROA thì cũng tương tự vậy, dùng để xem mức độ công ty sử dụng tài sản hiểu quả thế nào?
Ví dụ tài sản họ bỏ ra là 100 USD thì phần lợi nhuận thu lại là bao nhiêu của 100 USD đấy.

Điểm khác nhau cơ bản của ROE và ROA là: ROE thường được các nhà đầu tư tham khảo, còn ROA thường được các nhà quản lý doanh nghiệp tham khảo.

Nhưng....nếu ROA và ROE mà cao quá thì cũng coi chừng vì....High risk, high return....ta nên xem xét kĩ lợi nhuận ấy đến từ đâu, bạn ạ.

Đầu tiên em xin trình bày các thuật ngữ.

ROE: Tỷ suất thu nhập trên vốn chủ sở hữu (còn gọi là suất sinh lời của vốn chủ sở hữu)
ROA: Tỷ suất thu nhập trên tài sản (suất sinh lời của tài sản)
FL (Financial Leverage): Đòn bẩy tài chính ---thằng này nguy hiểm lắm đấy các bác ơi, bác nào mới vào dễ bị chỉ FL qua mặt đấy hehehe...

Em lấy công thức để lý giải như sau:

(1) ROE = Lãi ròng / Vốn chủ sở hữu
(2) ROA = Lãi ròng / Tổng tài sản
(3) FL = 1 + (Nợ phải trả / Vốn chủ sở hữu)

Em sẽ dùng các công thức theo sách để minh họa.
Đại loại từ 3 công thức trên sau 1 hồi biến đổi lòng vòng (chỉ đơn thuần là toán học và kế toán học thôi nhưng nếu liệt kê hết ra thì các bác đọc sẽ nhức đầu lắm) còn lại công thức tính ROE như thế này:
ROE = ROA x FL tức là: ROE = (Lãi ròng / Tổng tài sản) x (1 + (Nợ phải trả / Vốn chủ sở hữu))

Ví dụ: Em sẽ minh họa bằng số liệu để các bác dễ thấy nhé
Có 2 công ty cùng kinh doanh Karaoke + dịch vụ vui vẻ, gọi tắt là A và B
- Công ty A có nợ phải trả là 5 tỷ và vốn chủ sở hữu là 20 tỷ; Công ty B có nợ phải trả là 15 tỷ và vốn chủ sở hữu là 10 tỷ.
- Lãi ròng thu được trong năm là: 10 tỷ đồng (A, B có lãi như nhau)
- Tổng tài sản là 25 tỷ đồng (A, B có tổng tài sản đưa vào kinh doanh như nhau)
Như vậy: ROA = Lãi ròng / Tổng tài sản = 10 tỷ / 25 tỷ = 40%
Nói cách khác là cứ 10 đồng tài sản sử dụng cho kinh doanh thì sẽ thu được 4 đồng lãi/năm (A và B sử dụng tài sản để kinh doanh tốt như nhau).
Vậy thì mua cổ phiếu của thằng nào đây? Lại phải so sánh ROE thôi các bác nhỉ !
ROE = Lãi ròng / Vốn chủ sở hữu
- ROE (A) = 10 tỷ / 20 tỷ = 50%
- ROE (B) = 10 tỷ / 10 tỷ = 100%
Ái chà, Karaoke vui vẻ mà lãi ghê nhỉ. A lãi 50% vốn, B lãi 100% vốn (ấn tượng quá, hơn cả chơi chứng khoán).
Với kết quả trên thì B ngon hơn A rồi còn gì, vì: ROE (B) > ROE (A) mà. Các bác xem tiếp nhé:
Vì ROA của 2 thằng là như nhau nên ta có: (các bác xem lại công thức tính FL và quan hệ của ROE với ROA & FL ở trên nhé)
ROE (A) = ROA x FL (A) = 40% x (1 + (5/20)) = 50%
ROE (B) = ROA x FL (B) = 40% x (1 + (15/10)) = 100%
Các bác thấy đòn bẩy tài chính có ảnh hưởng đến lãi kinh chưa; Vay nợ càng nhiều thì tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu càng cao, ái chà chà bí quyết đây rồi

Thế nhưng các bác nhớ cho:
1/. Trong trường hợp rủi ro công ty bị phá sản thì các chủ nợ sẽ được thu hồi vốn trước, các bác là người bỏ vốn tham gia sở hữu công ty thì sẽ được chi trả sau cùng. Nếu đã bán hết tài sản mà cũng chỉ đủ trả nợ thì các bác ... "móm".


Thằng ROE và ROA mà cao thì càng tốt thôi nhưng thực ra các cụ ngoài thế giới có nhiều kinh nghiệm bảo em rằng, hai thằng này cứ trên 20% là ngon rồi tất nhiên càng cáo càng tốt rồi. Nhưng có điều lãi cao tỉ thuận thuận phải risk cao đấy các bác phải lưu ý... nhưng cũng không sao em đã có cách trị thằng FL rồi; các bác nhảy vào tìm thằng ROIC (ROI & ROTC là một) thì ok ngay... có thời gian em sẽ phân tích thêm cho.